تاثیر خانواده، محیط و اراده در شکل گیری شخصیت انسان از منظر امام علی(ع)

Authors

فاطمه علایی رحمانی

زینب سالاری

abstract

یکی از مهم­ترین مباحث مطرح شده در حوزه­های معرفتی، شناخت شخصیت انسان می باشد. شخصیت، تبلور هماهنگ مجموع عناصر و فعالیت­هـای درونی می­باشد که مدیریت اصول بنیادین جهان درونی را در دست دارد. به­همین علت انسان در میان پدیده­های هستی در بالاترین جایگاه قرار دارد، او از خاک آفریده شده و دارای نیروی عقل و معجونی از نیروهای متضاد، اخلاط مختلف و احساسات متفاوت می باشد که شخصیت او را شکل می­دهد. تحقق کمال و رسیدن به هر مرتبه از رشد شخصیت و نیز جلوگیری از هرگونه انحطاط و سقوط، در گرو شناخت عوامل رشددهنده آن می باشد. یکی از مهم­ترین منابعِ شخصیت شناسی، سخنان گهربار امیرالمؤمنین علی(ع) می­باشد. حضرت شخصیت انسان را متشکل از دو بخش عقل و شهوت می­داند که سعادت و شقاوت انسان بستگی به نوع استفاده از این دو بخش دارد. ایشان عوامل مؤثر در ایجاد شخصیت را سه عامل خانواده (که شامل وراثت و تربیت می­باشد)، محیط (محیط همسالان، محیط اجتماعی و محیط جغرافیایی) و اراده معرفی می­نمایند. این سه عامل هر کدام به­صورت اقتضا بر چگونگی شخصیت فرد تأثیر دارند و هیچ کدام علت تامه­ای برای رشد شخصیت محسوب نمی­شوند. نخستین و بیشترین تأثیر را خانواده که متشکل از پدر و مادر می­باشد بر شخصیت می­گذارد؛ ابتدا خانواده به ساماندهی شاکله تربیتی انسان می­پردازد. عامل انتقال فرهنگ، تمدن، ادب و سنن است و اهمیت آن همیشگی است و برای دوام و بقای جامعه و تمدن و فرهنگ، راهی جز آن وجود ندارد. این تأثیرات به­صورت وراثتی (از طریق ژن­ها) و تربیتی (از طریق شکوفا کردن استعداد­های بالقوه فرد) اعمال می­شوند. مهمترین تأثیر را هم اراده و اختیار خود فرد در تشکیل شخصیت او دارد. زیرا یکی از مهم­ترین مؤلفه­های کرامت انسانی آزادی مشروع انسان­ها است. منظور از آزادی شخصی نیز همین­ می­باشد که آدمی اراده و اختیار سرنوشت خود را داشته باشد.شناخت این عوامل و میزان تأثیرگذاری هر کدام را می­توان نوعی خودشناسی محسوب کرد. این نوع خودشناسی کمک شایانی در جلوگیری از بروز نابسامانی­های شخصیتی و اختلالات روانی می­کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقش اراده در شکل گیری معرفت از منظر صدرای شیرازی

از مباحث مهم در معرفت‌شناسی، تأثیر عوامل غیرمعرفتی بر شکل‌گیری معرفت، به‌ویژه تأثیر اراده بر معرفت است. صدرا، به دلیل اتخاذ مبنای اصالت وجود و تشکیک و ...، برخلاف نگاه پیشینیان، تحلیلی دقیق از نسبت اراده و معرفت داده است. بر اساس نگاه او، در حوزه ادراکات حضوری، بنا بر حرکت اشتدادیِ نفس انسانی متناسب با سعه وجودی و تکامل انسانی که فرآیندی ارادی است، درک حضوری انسان وضوح و اشتدادی متناسب پ...

full text

نقش اراده انسان در تحقق آینده موعود از منظر قرآن

آینده بشریت و فرجام تاریخ، همواره مورد دقت‌نظر متفکران و اندیشمندان الهی و غیرالهی بوده است. از میان طرح‌های تاریخی موجود در مکاتب مختلف، قرآن کامل‌ترین و نویدبخش‌ترین طرح را برای بشریت ترسیم نموده که براساس آن، آینده‌ای سرشار از خیر و سعادت برای همه انسان‌ها بیان گردیده است. برمبنای تفکر آینده‌گرای قرآن، انسان‌ها با اراده خویش و به‌کارگیری قوانین جاری تاریخ که در قالب سنت‌های اجتماعی- تاریخی د...

full text

انسان کامل از منظر امام خمینی(س)

انسان کامل حقیقة الحقایق و روح الارواح و صورت همة صورتها و مادة المواد و جامع جمیع مراتب کمال است که صفات جمال و جلال را در خود به صورت مخفی دارد. از نظرگاه عارفان، انسان کامل انسانی است که به خدا می‏رسد و مظهر کامل همة نامها و صفات حق می‏شود. تعبیر انسان کامل در قرآن و سنّت به کار نرفته و به جای آن از تعبیر مسلمان و مؤمن کامل (انسانی که در مسیر دین و ایما...

full text

نقش اراده انسان در تحقق آینده موعود از منظر قرآن

آینده بشریت و فرجام تاریخ، همواره مورد دقت­نظر متفکران و اندیشمندان الهی و غیرالهی بوده است. از میان طرح­های تاریخی موجود در مکاتب مختلف، قرآن کامل­ترین و نویدبخش­ترین طرح را برای بشریت ترسیم نموده که براساس آن، آینده­ای سرشار از خیر و سعادت برای همه انسان­ها بیان گردیده است. برمبنای تفکر آینده­گرای قرآن، انسان­ها با اراده خویش و به­کارگیری قوانین جاری تاریخ که در قالب سنت­های اجتماعی- تاریخی د...

full text

تاثیر رسانه ای جنبش دانشجویی دهه 60 بر شکل گیری اجلاس انسان و محیط زیست استهکلم 1972

ترغیب و تشویق افکار عمومی در مخالفت یا موافقت با سیاست یا برنامه ای مهم ترین ابزار در یکی دو قرن گذشته در دستسیاستمداران بوده است. افکار عمومی جهان نیز از پشتوانه های مهم حقوق محیط زیست است در واقع قدرت افکار عمومیدر جنبش ها جهت دفاع از محیط زیست متبلور می شود. آنچه اما در این میان مهم به نظر می آید حمایت رسانه ها از جنبشهای محیط زیستی است. در این مقاله کوشش شده است تا اهمیت تاثیر رسانه ای جنبش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه (علمی - پژوهشی)

Publisher: دانشگاه بوعلی سینا

ISSN 2345-5233

volume 2

issue 5 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023